Będzińska synagoga i jej dzieje historyczne

Zniszczona w 1939 roku będzińska synagoga upamiętniona została skromną tablicą. To dzięki niej każdy turysta zmierzający w stronę zamku może zyskać informacje o stojącym niegdyś w tym miejscu obiekcie. W mieście, w którym Żydzi od czasów średniowiecza odgrywali ważną rolę, synagoga była obiektem wyjątkowo ważnym. Co warto wiedzieć na jej temat?

Będzin to miasto, w którym od XIX stulecia Żydzi stanowili silną grupę. Synagoga, wzniesiona w połowie XIX wieku, była najlepszym dowodem znaczenia tej społeczności. Tu skupiło się życie religijne i społeczne będzińskich Żydów, a sama synagoga była ważnym symbolem. Pierwsza drewniana synagoga w Będzinie powstała w sąsiedztwie zamku w 1856 roku. W 1881 roku w jej miejscu zbudowano nową synagogę – większą, murowaną bożnicę, którą można podziwiać obecnie już tylko na archiwalnych fotografiach. Jej wnętrze w okresie międzywojennym zostało pięknie ozdobione polichromią.

Kres będzińskiej synagodze przyniosła noc z 8 na 9 września 1939 roku. Wtedy to Niemcy spalili synagogę, w której wnętrzu modlili się Żydzi. Około 100 osób zostało wówczas spalonych żywcem, a ci, którzy próbowali się ratować ucieczką ginęli od kul. Jakimś cudem z trwającego blisko 20 godzin pożaru ocalała Tora. Ten cenny zwój z XIX wieku został w ostatnich latach przeniesiony do odkrytej w 2004 roku synagogi Mizrachi, która w okresie międzywojennym służyła jako prywatny dom modlitwy i miejsce spotkań syjonistów. O spalonej synagodze od 1993 roku przypomina obelisk, na którym umieszczono napisy w języku polskim i hebrajskim.